Teologia ciała – genialne dzieło Jana Pawła II

Czy znasz teologię ciała św. Jana Pawła II? Ten artykuł przybliży Ci tę dziedzinę wiedzy.

Teologia ciała od początku budziła ciekawość. Do dziś nie każdy wie co to w ogóle jest, jakie były okoliczności powstania tej myśli i jakie jest jej aktualne znaczenie. Teologia ciała zmieniła diametralnie podejście Kościoła do fenomenu ludzkiego ciała, zmieniając tym samym w pewnym stopniu całą teologię katolicką. A raczej ją uaktualniając.

Prasakrament w teologii ciała

W Księdze Rodzaju, po stworzeniu świata i człowieka, Bóg połączył mężczyznę i kobietę. Nie było to jeszcze małżeństwo, ale już związek dwojga równych sobie osób. Św. Jan Paweł II w Tryptyku Rzymskim nazywa to złączenie prasakramentem. To dosyć trafne określenie pokazuje podejście Boga do człowieka i Jego zamysł stworzenia rodziny na swój obraz. Mężczyzna i kobieta to dwie płcie, które zarówno różnią się między sobą, jak i dopełniają, tworząc niejako komplementarność człowieka. 

Fenomen ciała w teologii ciała

Ciało od zawsze fascynowało ludzkość. Widać to w sztuce – akty, erotyki to tylko niektóre z form, opisujących cielesny pierwiastek człowieka. Kościół nie poświęcał temu tematowi zbyt wiele uwagi. Tym bardziej, że do przełomu XIX i XX w. kwestie te (w znacznej większości) regulowały tzw. dobre obyczaje. Sprawy nabrały tempa po tzw. rewolucji seksualnej w 1968 r. Pojęcia, takie jak wolna miłość i wolne związki, miały odwrócić dotychczasowe patrzenie na rodzinę przez pryzmat prawa naturalnego. Związana z tym druga fala radykalnego feminizmu żądała m.in. dekryminalizacji prostytucji. Ruchy te miały spore poparcie społeczne i zaczynały oddziaływać na społeczeństwa zachodnie (USA, Kanada, Holandia, Francja, Włochy). Kwestią czasu było, kiedy zareaguje na to Kościół.

Katechezy środowe

Arcybiskup Karol Wojtyła jeszcze przed wyborem na Stolicę Piotrową był bardzo zaangażowany w problemy nowego świata. Wiązało się to m.in. z jego kluczowym udziałem w powstawaniu Humanae vitae (ok. 60% objętości tej encykliki papieża Pawła VI to treści opracowane przez Karola Wojtyłę). Natomiast jego cykl katechez środowych z lat 1979-84 był tak naprawdę swego rodzaju publikacją książki, którą przygotował jeszcze jako metropolita krakowski. 

Można wyodrębnić w teologii ciała 4 wymiary (stany) w życiu człowieka na podstawie historii grzechu i zbawienia: na początku stworzenie pierwszych ludzi, potem ich upadek, następnie odkupienie przez śmierć i zmartwychwstanie Jezusa oraz dojście do Jego powtórnego przyjścia i naszego zmartwychwstania, które dokona się z ciałem, co ma wobec naszego tematu istotne znaczenie. 

O teologii ciała w następujących słowach pisze autor książek na ten temat Christopher West: “Teologia ciała Jana Pawła II jest często ukazywana jako obszerniejsza katecheza o małżeństwie i miłości seksualnej. Jest ona tym z pewnością, lecz jest jednak także czymś o wiele więcej. Poprzez misterium osoby wcielonej oraz biblijną analogię miłości oblubieńczej, katecheza Jana Pawła II oświeca wspaniałym światłem nadprzyrodzonym całokształt Bożego planu wobec ludzkiego życia, od jego początku do eschatonu”. To krótkie wyjaśnienie dobrze opisuje dzieło Jana Pawła II, które wydaje się najlepszą receptą Kościoła na najbliższe dziesięciolecia. 

Potencjał formacyjny teologii ciała

Dla mnie teologia ciała, którą przekazał Jan Paweł II, to nie tylko cykl katechez. To w zasadzie kompletny drogowskaz teologiczny i moralny, który Wojtyła przekazał pierwotnie w “Miłości i odpowiedzialności”, a dalej, już jako papież, tylko (lub aż) rozwijał tę drogę. W odpowiedzi na problemy społeczne, z którymi musimy się dzisiaj mierzyć, te zagadnienia powinny służyć jako początek dobrej i koniecznej formacji dla małżeństw i całych rodzin.